آنالیز ممیزی خطی بر مبنای نرمال بودن کلاس ها می باشد. درحالتی که کلاس ها نرمال نباشند برای رده بندی موثر بین کلاس ها و تعمیم ممیزی خطی می توان فرض کرد که کلاس ها از زیرکلاس هایی تشکیل شده اند که دارای توزیع نرمال هستند ممیزی در این حالت آمیخته می باشد و برآورد پارامترهای مدل آمیخته با الگوریتم امکان پذیر است در این حالت کران تصمیم بین کلاس ها غیرخطی است. برای رده بندی بین شرکت های ورشکسته و فعال در بورس تهران ممیزی خطی با ممیزی آمیخته مقایسه شد نتایج نشان داد که دقت رده بندی با ممیزی آمیخته بیشتر از ممیزی خطی است.

با گسترش روزافزون شرکتهای سهامی و متنوع شدن ساختار سرمایه آنها از یکسو و پدیدار شدن بحرانهای مالی شدید در ابعاد کلان و خرد اقتصادی از سوی دیگر، مالکان و ذینفعان مختلف بنگاه ها بدنبال ایجاد پوشش و سپری برای مصون کردن خود در مقابل اینگونه مخاطرات بوده اند و این موضوع آنها را به استفاده از ابزارها و مدلهای پیش بینی کننده برای ارزیابی توان مالی شرکتها حساس و آگاه نموده است. هدف این پژوهش، نخست مقایسه دو الگوی پیش بینی ورشکستگی آلتمن و اهلسون متناسب با شرایط محیطی ایران و دوم ارایه مدل آماری مناسب جهت پیش بینی نسبتا دقیق ورشکستگی شرکت ها در یک، دو و سه سال قبل از رویداد بحران مالی شرکت ها می باشد، تا بتوان با استفاده از مدل مزبور وضعیت مالی شرکت ها و همچنین موضوع تداوم فعالیت آنها را بررسی و موجب ارتقا کیفی تصمیم گیری سهامداران و ذینفعان مربوطه گردید. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بدون تغییر ضرایب و متغیرهای مدل Z’ آلتمن(Altman, 1968)  و مدل اهلسون(Ohlson, 1980)  و همچنین استخراج مدل پیش بینی ورشکستگی طی روشهای رگرسیون چندگانه و لجستیک، در مجموع بر اساس دقت برآورد مدل های مزبور، مدل ارایه شده توسط اهلسون و مدل استخراج شده طی روش رگرسیون لجستیک، دقت بالاتری در پیش بینی ورشکستگی شرکت ها دارا می باشند.

یکی از ابزارهای مورد استفاده برای تصمیم به سرمایه گذاری در یک شرکت، مدلهای پیش بینی ورشکستگی است. هدف از این تحقیق ارایه بهترین مدل ورشکستگی شرکتها در ایران است. برای این منظور از مدل لاجیت استفاده شد و مدلی جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارایه گردیده است. جامعه آماری برای انجام تحقیق شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی از سال 1382 تا 1386 می باشد. برای انجام تحقیق ابتدای نمونه ای شامل 40 شرکت متشکل از 20 شرکت ورشکسته و 20 شرکت غیر ورشکسته انتخاب گردیده است به منظور طراحی مدل ابتدا از 9 نسبت مالی استفاده شد. بر اساس نتایج تحقیق، مدل لاجیت با متغیرهای توضیحی سرمایه در گردش بر کل دارایی، دارایی جاری بر بدهی جاری و سود ناویژه بر فروش که به ترتیب نسبتهای نقدینگی، نقدینگی و سودآوری می باشند، بیشترین قدرت پیش بینی را نسبت به ورشکستگی شرکتها در ایران دارا می باشند. دقت پیش بینی مدل برای سال ورشکستگی 87.5 درصد و برای یک سال قبل از ورشکستگی 72.5 درصد و برای دو سال قبل 52.5 درصد می باشد. بنابراین تحقیق حاضر نشان می دهد که روند ورشکستگی شرکتها در ایران، یک فرآیند تدریجی و درازمدت نیست، بلکه شرکتها تحت تاثیر نوسانات اقتصادی و متغیرهای سیاستی، در کوتاه مدت، دچار ورشکستگی می گردند.

هدف اصلی این مقاله آزمون تجربی توانایی استفاده از نسبتهای مالی برای پیش بینی ورشکستگی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گیری از مدل لوجیت و متغیرهای مورد استفاده جوها نام بوده است. جامعه آماری شامل دو گروه مشمول ماده  141قانون تجارت و عدم مشمول این قانون است. گروه مشمول ماده 141 قانون تجارت به شرکتهایی اطلاق می شود که زیان انباشته آنها حداقل نیمی از سرمایه آنها باشد. گروه دوم شرکتهایی هستند که در دوره زمانی تحقیق، مشمول ماده مزبور نشده اند. برای آزمون مدل، اطلاعات عملکرد سالهای  1380لغایت  1383بررسی شدند. در این دوره شرکت هایی که مشمول ماده  141قانون تجارت شده اند و یا نشده اند، در جامعه آماری مدنظر قرار گرفتند.نتایج بدست آمده نشان می دهد که می توان ادعا کرد که میزان دقت مدل لوجیت در پیش بینی ورشکستگی شرکتها (اعم از مشمول و غیرمشمول ماده  (141همراه با 95 درصد اطمینان بوده است. همچنین دقت مدل لوجیت در پیش بینی ورشکستگی یک سال قبل از ورشکستگی، 92 درصد، دو سال قبل از ورشکستگی،  95درصد و سه سال قبل از ورشکستگی،  97درصد بوده است.

برای پیش بینی ورشکستگی مالی روش های متعددی وجود دارد. یکی از این روش ها، روش های آماری یا به عبارت بهتر، روش های اقتصادسنجی است. چون متغیر وابسته، یعنی ورشکسته شدن و ورشکته نشدن، متغیری گسسته و کیفی است، باید از مدل های گسسته برای پیش بینی استفاده کرد. در این مطالعه، از روش لوجیت مرکب استفاده شده است که یکی از روش های انعطاف پذیر در مدل های گسسته است. اساس این مدل، تابع مطلوبیت تصادفی با ضرایب تصادفی است و با استفاده از روش حداکثر راست نمایی شبیه سازی شده است. متغیرهای توضیحی، نسبت های مالی شرکت ها هستند که از مدل زیمسکی استخراج شده است. جامعه آماری، شرکت های فعال در بورس در بازه 1383 تا 1386 است که دو نمونه تصادفی، یکی برای تخمین و دیگری برای سنجش درصد موفقیت مدل انتخاب شده است. درصد موفقیت مدل، بیشتر از 90 درصد مشاهده شد.